სხვადასხვანაირი ძმები — მცენარეთა და სოკოების გამოყენება გურიასა და რაჭაში

Authors

  • Rainerრაინერ ვ ბუსმანი Ilia State University Institute of Botany and Bakuriani Alpine Botanical Garden Department of Ethnobotany 1 Botanical Str. 0105 Tbilisi Georgia http://orcid.org/0000-0002-3524-5273
  • ნარელ ი პანიაგუა სამბრანა
  • შალვა სიხარულიძე
  • ზაალ კიკვიძე
  • დავით ქიქოძე
  • დავით ჭელიძე
  • ქეთევან ბაცაცაშვილი
  • რობი ე ჰარტი

Abstract

აბსტრაქტი

გურია და რაჭა საქართველოს ისტორიული მხარეებია, განლაგებული დიდი კავკასიონის დასავლეთი ნაწილის სამხრეთი მაკრო-ფერდობებსა (რაჭა) და მცირე კავკასიონის დასავლეთში შავი ზღვისკენ (გურია). ჩვენი შრომა სწავლობდა მცენარეთა ტრადიციულ გამოყენებას გურიასა და რაჭაში. საველე სამუშაოები ჩატარდა 2014 და 2016 წლებში, ივნის-აგვისტოში. ნახევრად სტრუქტურირებული კითხვარებით გამოიკითხა 32 რესპონდენტი (10 ქალი და 22 კაცი), მათგან წინასწარი სიტყვიერი თანხმობის მიღების შემდეგ. კვლევის რეგიონში აღრიცხული იქნა 338 მცენარის სახეობა, რომლებიც 252 გვარსა და 101 ოჯახს ეკუთვნიან და ოთხი მცენარე, რომელთა სახეობამდე გარკვევა ვერ მოხერხდა, ასევე 20 სოკოს სახეობა და კიდევ 15 სოკო, რომელთა სახეობამდე გარკვევა ვერ მოხერხდა, მთლიანობაში სულ ცოტა 16 გვარის და 16 ოჯახის სოკო. ამათგან, 223 სახეობა ველურად გროვდებოდა, 110 ბაღ-ბოსტნებში მოყავდათ, ხოლო 56 გროვდებოდა როგორც ველურ ბუნებაში, ისე ბაღ-ბოსტნებში. გამოყენებული მცენარეების სახეობები რეგიონის შიგნით უმთავრესად თანხვედრილი იყო, ოდნავ მეტი იყო სხვაობები მცენარეთა გამოყენებაში. გარემოზე მორგების ანალიზმა აჩვენა, რომ ამ ცვალებადობის დიდი ნაწილი აიხსნება მონაწილეთა სოფლების მდებარეობით. ზღვის დონიდან სიმაღლე მნიშვნელოვნად ხსნიდა მცენარეთა სახეობების ორდინაციას, მაგრამ ვერ ხსნიდა სხვაობებს ამ მცენარეთა გამოყენებაში. მონაწილეთა სქესს არ ქონდა მნიშვნელობა არც მცენარეთა ორდინაციისთვის, არც მათი გამოყენების კატეგორიათა ორდინაციისთვის.

გასაღები სიტყვები: კავკასია, ეთნობოტანიკა, მცენარეთა გამოყენება, ტრადიციული ცოდნა, პოსტსაბჭოთა განვითარება

Author Biography

Rainerრაინერ ვ ბუსმანი, Ilia State University Institute of Botany and Bakuriani Alpine Botanical Garden Department of Ethnobotany 1 Botanical Str. 0105 Tbilisi Georgia

Prinicipal Scientist, Department of Ethnobotany, Institute of Botany, Ilia State University

Downloads

Published

2020-12-14

How to Cite

ბუსმანი R. ვ., პანიაგუა სამბრანა ნ. ი., სიხარულიძე შ., კიკვიძე ზ., ქიქოძე დ., ჭელიძე დ., ბაცაცაშვილი ქ., & ჰარტი რ. ე. (2020). სხვადასხვანაირი ძმები — მცენარეთა და სოკოების გამოყენება გურიასა და რაჭაში. Ethnobotany Research and Applications, 20, 1–34. Retrieved from https://ethnobotanyjournal.org/index.php/era/article/view/2541

Issue

Vol. 20 (2020)

Section

Repatriation of ethnobotanical studies

License

All articles are copyrighted by the first author and are published online by license from the first author. Articles are intended for free public distribution and discussion without charge. Accuracy of the content is the responsibility of the authors.