სამცხე-ჯავახეთის ეთნობოტანიკა

Authors

  • რაინერ ვ ბუსმანი Ilia State University Institute of Botany and Bakuriani Alpine Botanical Garden Department of Ethnobotany 1 Botanical Str. 0105 Tbilisi Georgia http://orcid.org/0000-0002-3524-5273
  • ნარელ ი პანიაგუა სამბრანა
  • შალვა სიხარულიძე
  • ზაალ კიკვიძე
  • დავით ქიქოძე
  • დავით ჭელიძე
  • ქეთევან ბაცაცაშვილი
  • რობი ე ჰარტი

Abstract

აბსტრაქტი

დღევანდელი სამცხე-ჯავახეთი მოიცავს ისტორიულ მესხეთს, ჯავახეთსა და თორს. ადგილობრივი მოსახლეობა შედგება როგორც ქართველებისგან, ისე, მნიშვნელოვანწილად, სომხებისა და სხვა ეთნოსებისგან. ჩვენ შევისწავლეთ მცენარეების ტრადიციული გამოყენება სამცხე-ჯავახეთში შემდეგი ჰიპოთეზების შესამოწმებლად: (1) მცენარეების გამოყენების ცოდნა მეტადაა შემორჩენილი მაღალთის იზოლირებულ სოფლებში და (2) ბაღ-ბოსტნები უფრო ბარშია გავრცელებული. საველე სამუშაოები ჩატარდა 2013-2014 წწ. ივლის-აგვისტოში და 2015 წ. სექტემბერ-ოქტომბერში, ნახევრად სტრუქტურირებული კითხვარების გამოყენებით. გამოკითხულებმა დაასახელეს 261 სახეობა, რომლებიც ეკუთვნიან 161 გვარსა და 70 ოჯახს, მათგან 160 სახეობა მხოლოდ ველურად მზარდია, 81 საკარმიდამო ბოსტნებში მოყავთ, ხოლო 20 მოყავთ კიდეც და ტყეშიც აგროვებენ. სახეობათა უმრავლესობა და მათი გამოყენება ერთნაირი იყო რეგიონში, თუმცა ზოგი სახეობა მხოლოდ ბარის სოფლებში ჩავიწერეთ, რაც ამ სოფლებში უფრო ნაირგვარი სახეობების შეგროვებისა და მოყვანის შესაძლებლობას აჩვენებს. სოფლის სიმაღლე ზღვის დონიდან კარგად ხსნიდა მცენარეთა და მათი გამოყენების ორდინაციულ სივრცეებს. ასევე კარგად ხსნიდა ამ სივრცეებში გამოკითხულთა განლაგებას სოფლის იდენტობაც. მინაწილეთა ასაკი მცენარეთა ორდინაციული სივრცეზე ახდენდა გავლენას, ხოლო მონაწილეთა სქესი არ იყო მნიშვნელოვანი არც ერთი სივრცისთვის.

გასაღები სიტყვები: კავკასია, მცენარეთა გამოყენება, ლინგვისტური ეთნობოტანიკა, ტრადიციული ცოდნა, პოსტ-საბჭოთა განვითარება

Author Biography

რაინერ ვ ბუსმანი, Ilia State University Institute of Botany and Bakuriani Alpine Botanical Garden Department of Ethnobotany 1 Botanical Str. 0105 Tbilisi Georgia

Prinicipal Scientist, Department of Ethnobotany, Institute of Botany, Ilia State University

Downloads

Published

2020-12-14

How to Cite

ბუსმანი რ. ვ., პანიაგუა სამბრანა ნ. ი., სიხარულიძე შ., კიკვიძე ზ., ქიქოძე დ., ჭელიძე დ., ბაცაცაშვილი ქ., & ჰარტი რ. ე. (2020). სამცხე-ჯავახეთის ეთნობოტანიკა. Ethnobotany Research and Applications, 20, 1–21. Retrieved from https://ethnobotanyjournal.org/index.php/era/article/view/2545

Issue

Vol. 20 (2020)

Section

Repatriation of ethnobotanical studies

License

All articles are copyrighted by the first author and are published online by license from the first author. Articles are intended for free public distribution and discussion without charge. Accuracy of the content is the responsibility of the authors.